Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
Yasaya göre, Değerlendirme Kurulunda, teknoloji konusunda faaliyet gösteren kurum, kuruluş sayısı artırılacak. Başvuruları değerlendirmek üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı temsilcisi başkanlığında, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, YÖK Başkanlığı, TÜBİTAK, TOBB, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenecek teknoloji konusunda faaliyet gösteren, en az biri özel kuruluş olmak şartıyla iki kurum veya kuruluştan birer temsilcinin katılımıyla Değerlendirme Kurulu oluşturulacak. Değerlendirme Kurulu toplantılarına, genel müdür dışında yöneticiler de başkanlık edebilecek.
Bakanlık izni şartı getiriliyor
Bölge ilanından sonra kurulacak yönetici şirketin, belirtilen yükümlülüklerine uygun faaliyet göstermesini temin için esas sözleşmesi ile bu sözleşmede yapacağı değişikliklerin izlenebilmesi amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı izni şartı getirilecek.
Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi tarafından, bölge alanları dışında Değerlendirme Kurulunun kararı üzerine Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca izin verilmesi halinde kuluçka merkezi açılabilecek.
Teknoloji Geliştirme Bölgesi alanında mücbir sebep halleri dışında faaliyetlerin bir yıl durması halinde Cumhurbaşkanının söz konusu alanın ilanına ilişkin kararı, hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkacak.
Bölgede faaliyet gösteren girişimcilerin, projelerinin tamamlanma tarihinden itibaren yönetmelikle belirlenen şartlar dahilinde yeni bir proje sunmamaları ve yönetici şirkete iletmekle yükümlü oldukları bilgi ve belgeleri süresinde vermemeleri halinde sözleşme feshedilecek. Fesih ise tahliye nedeni sayılacak.
Teknoparklara AR-GE binası, makine, ekipman ve yazılımlara yönelik destek
Yasayla teknoparklara yapılaşma için verilen desteğin yanı sıra AR-GE binası, atölye ve buralarda yer alacak makine, ekipman ve yazılımlara yönelik desteklerin verilebilmesi amaçlanıyor. Bölgelerde altyapı, idare binası, AR-GE binası, atölye ve kuluçka merkezi inşasıyla atölyelerde kullanılacak makine, ekipman ve yazılımlarla AR-GE ve yenilik faaliyetleriyle tasarım faaliyetlerini desteklemeye yönelik yönetici şirketçe yürütülen veya yürütülecek kuluçka programları, teknoloji transfer ofisi hizmetleri ve teknoloji iş birliği programlarıyla ilgili giderler, yardım amacıyla bakanlık bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere karşılanabilecek.
Yasa, desteklenecek program alanlarından mezunların AR-GE personeli statüsünde olmadan da yönetici şirketlerde istihdam edilebilmeleri ve böylece bu programlardan mezunların istihdamının artırılmasını amaçlıyor. Bu kapsamda, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi hizmetlerinde istihdam edilen desteklenecek programlar mezunu personele de destek aynen uygulanacak. Bölgelerde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi AR-GE personeli için 2 yıl süreyle ve stajyer istihdam edenlere, bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere destek sağlanacak.
Girişimcilere şart
1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançları tutarı 1 milyon lira ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde 2’si pasifte geçici bir hesaba aktarılacak. Aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20 milyon lirayla sınırlı olacak. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da bu kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şart olacak.
Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde 20’si, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemeyecek. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecek.
Cumhurbaşkanı, bu tutar ve oranları, birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkili olacak.
Teşviklerin süresi uzatılıyor
Yönetici şirketlerin elde ettikleri kazançlar ile bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin münhasıran bu bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları, 31 Aralık 2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesna olacak.
Yasayla Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan girişimcilerin üzerindeki istihdam yükünün azaltılması hedefleniyor. 31 Aralık 2028 tarihine kadar bölgede çalışan AR-GE tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecek.
Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı, AR-GE ve tasarım personeli sayısının yüzde 10’unu aşamazken, toplam personel sayısı 15’e kadar olan bölge firmaları için bu oran yüzde 20 olarak uygulanacak.
Bölgede yer alan işletmelerde, gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde 20’sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin, bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında olacak. Bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde 50’ye kadar artırılabilecek.
31 Aralık 2028 tarihine kadar uygulanmak üzere, bölgede faaliyette bulunanlara Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygun görülen alanlarda gerçekleştirecekleri projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde 10’unu ve öz sermayenin yüzde 20’sini aşmamak üzere, ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacak. İndirim konusu yapılacak tutar, yıllık olarak 1 milyon lirayı aşamayacak.
Projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az 4 yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da tamamen geri alınması halinde indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, gecikme faiziyle tahsil edilecek.
Yasayla şikayet ve itirazen şikayet başvurularının elektronik ortamda yapılabilmesi ve başvurularda işlem kolaylığı sağlamak üzere usul ve esaslar belirlenmesi konusunda Kamu İhale Kurumuna yetki veriliyor.
Kanun, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’da da değişiklik yapıyor. Bankalarca, süresi içinde ilgili vergi dairesi başkanlıklarına/defterdarlıklara veya vergi dairesi müdürlüklerine ihbar edilmeyen açık ihracat hesaplarının, yürürlük tarihinden itibaren 60 gün içinde ihbar edilmesi durumunda, bu işlemler için bankalar hakkında idari para cezası uygulanmayacak.
Bu hüküm, süresi geçtikten sonra ihbar edilen ancak düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla cumhuriyet savcılıklarına bildirim yapılmamış olan ihlaller için de uygulanacak. Ancak söz konusu tarihte cumhuriyet savcılıklarına intikal eden ama haklarında idari para cezasına karar verilmemiş işlemler için idari yaptırım kararı verilmeyecek. Karar verilmekle birlikte henüz kesinleşmemiş veya kesinleşip henüz ödenmemiş olan idari para cezası kararları ortadan kalkacak, ödenmiş olanlar ise ret ve iade edilmeyecek.
İmza sirküleri talep edilmeyecek
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında Elektronik İmza Kanunu’nda bazı değişikliklere gidiliyor. Buna göre, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı, nitelikli sertifika verdiği kişilerin kimlik bilgilerini Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı vasıtasıyla uzaktan güvenilir bir biçimde tespit etmişse, nitelikli sertifikayı kimlik kartına uzaktan güvenilir bir biçimde yükleyebilecek.
Elektronik mühür oluşturma amacı ile ilgili mühür sahibinin rızası veya talebi dışında; mühür oluşturma verisi veya mühür oluşturma aracını elde eden, veren, kopyalayan ve bu araçları yeniden oluşturanlar ile izinsiz elde edilen mühür oluşturma araçlarını kullanarak izinsiz elektronik mühür oluşturanlar 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 50 günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılacak. Suçun elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı çalışanları tarafından işlenmesi halinde, bu cezalar yarısına kadar artırılacak.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarının kanunlarda yer alan elektronik imza ile ilgili hak, yetki ve yükümlülükleri, elektronik mühür hakkında da geçerli olacak.
Elektronik imzaya ilişkin hükümler, kıyasen internet sitesi kimlik doğrulama sertifikası ve benzer altyapıyı kullanan diğer elektronik sertifikalar hakkında da uygulanacak.
Bu yükümlülüklere aykırı hareket eden elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarına idari para cezaları kesilecek.
Entegre Devre Topoğrafyaların Korunması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle tüzel kişi tescil başvurularında imza sirküleri talep edilmesi uygulaması kaldırılıyor.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nda yapılan değişiklikle, tüzel kişi taciri temsile yetkili olanlardan ayrıca imza sirküsü alınmaksızın, ellerinde mevcut bulunan ve tüzel kişi taciri temsile yetkili kişilere gösterir sicil tasdiknamesi ile oda, borsa, birlik ile şubelerinin seçimlerine katılabilme imkanı getiriliyor.
Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da yapılan düzenlemeyle temel bilimler tanımı revize ediliyor.
Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, bu çalışmaları gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecek.
Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde 20’sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin bu merkezler dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında olacak. Bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde 50’ye kadar artırılabilecek.
Bakanlık, girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilecek
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden teknoloji, teknolojik üretim ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilecek.
Girişim sermayesi desteği kapsamında kaynakların aktarıldığı girişim sermayesi fonlarından ya da bu fonların yatırım yaptığı fonların yatırımlarından yararlanan şirketlere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde 10’unu ve öz sermayenin yüzde 20’sini aşmayan kısmı, ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacak. Bu kapsamda yapılacak indirim tutarı yıllık 1 milyon lirayı aşamayacak. Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Destek ve teşvik unsurlarından yararlananların öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespitler en geç 3 yıllık süreler itibarıyla yapılacak.
Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan teşviklerin süresi, 31 Aralık 2023’ten 31 Aralık 2028’e kadar uzatılacak.
Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan değişiklikle, gerçek kişi tacir ile tüzel kişi tacir adına imzaya yetkili olanların imzaları, kamu kurum ve kuruluşlarınca veri tabanlarında tutulan imza verilerinden elektronik ortamda temin edilerek merkezi ortak veri tabanındaki sicil dosyasına kaydedilecek.
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından, ticaret siciline tescil olunan temsile yetkili kişiler ile bunların temsil şekilleri hakkında ticaret sicili kayıtları esas alınacak. Şirketten bu kayıtlara ilişkin ticaret sicili müdürlüklerince düzenlenen belgeler ile Türkiye Ticaret Sicili gazetesinde yayımlanan ilan dışında hiçbir belge istenemeyecek.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nda yapılan değişiklikle, işletmenin tamamı üzerinde rehin kurulmadan işletmenin belirli bir taşınır varlık grubunun bütünü üzerinde rehin kurulmasına imkan tanınacak.
Ticari işletme ve esnaf işletmesinin tamamı üzerinde rehin kurulması halinde, rehnin kuruluşu anında işletmenin faaliyetine tahsis edilmiş her türlü varlık, bir işletmenin belirli bir taşınır varlık grubunun bir bütün olarak rehnedilmesi halinde ise bu gruba dahil varlıkların tamamı rehnedilmiş sayılacak.
